طیف‌سنج جرمی چیست؟
طیف‌سنج جرمی دستگاهی است که ترکیب شیمیایی یک ماده را با اندازه‌گیری جرم یون‌های آن تجزیه و تحلیل می‌کند. این فناوری در بسیاری از زمینه‌ها از جمله شیمی، زیست‌شناسی، پزشکی و صنعت مورد استفاده قرار می‌گیرد.
اجزای اصلی طیف‌سنج جرمی
- منبع یونیزاسیون: نمونه را به یون‌های باردار تبدیل می‌کند. (روش‌های متداول شامل یونیزاسیون الکترونی و الکترواسپری)
- تجزیه‌گر جرمی (Mass Analyzer): یون‌ها را بر اساس نسبت جرم به بار (m/z) جدا می‌کند.
- آشکارساز (Detector): شدت یون‌های جداشده را ثبت کرده و طیف جرمی را تولید می‌کند.
نحوه عملکرد دستگاه طیف‌سنج جرمی
یونیزاسیون: ابتدا مولکول‌های نمونه یونیزه شده و به ذرات باردار تبدیل می‌شوند.
جداسازی یون‌ها: یون‌ها بر اساس جرم و بارشان توسط میدان مغناطیسی یا الکتریکی از هم جدا می‌شوند.
آشکارسازی: تعداد و شدت یون‌ها در آشکارساز اندازه‌گیری شده و طیف جرمی تشکیل می‌شود.
کاربردهای طیف‌سنج جرمی
شیمی تجزیه: شناسایی ترکیبات ناشناخته
زیست‌شناسی: آنالیز پروتئین‌ها و متابولیت‌ها
پزشکی: تشخیص بیماری‌ها و بررسی داروها
صنعت: کنترل کیفیت مواد اولیه و محصولات
نتیجه‌گیری
طیف‌سنج جرمی ابزاری قدرتمند برای تجزیه و تحلیل مواد شیمیایی است که در علوم مختلف کاربرد گسترده‌ای دارد. دقت بالا، سرعت عملکرد و توانایی شناسایی مواد ناشناخته، این دستگاه را به یکی از مهم‌ترین ابزارهای پژوهشی تبدیل کرده است.
