همه چیز درباره اتانول؛ از ساختار شیمیایی تا کاربردهای صنعتی و پزشکی

اتانول چیست؟

اتانول (Ethanol) که با نام الکل اتیلیک نیز شناخته می‌شود، یک ترکیب آلی از خانواده الکل‌هاست و فرمول شیمیایی آن C₂H₅OH است. این ماده مایع، بی‌رنگ، فرّار و قابل اشتعال است که بویی تند و مشخص دارد. اتانول به‌صورت طبیعی از تخمیر قندها توسط مخمرها تولید می‌شود و یکی از پرکاربردترین مواد شیمیایی در جهان است.

ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی اتانول

روش‌های تولید اتانول

1. تخمیر زیستی:
   متداول‌ترین روش، تخمیر قندهای ساده (مثل گلوکز) توسط مخمرها است که منجر به تولید اتانول و دی‌اکسید کربن می‌شود.
   C6H12O6→2C2H5OH+2CO2C₆H₁₂O₆ → 2 C₂H₅OH + 2 CO₂
2. سنتز صنعتی (آب‌دار کردن اتیلن):
   در این روش، گاز اتیلن در حضور اسید سولفوریک و آب به اتانول تبدیل می‌شود. این روش برای تولید در مقیاس بالا در صنایع پتروشیمی کاربرد دارد.

کاربردهای اتانول

• ضدعفونی و پزشکی:
  اتانول در غلظت‌های مختلف به‌عنوان ضدعفونی‌کننده در بیمارستان‌ها، مراکز درمانی و لوازم بهداشتی استفاده می‌شود.
• سوخت و انرژی:
  اتانول به‌عنوان سوخت زیستی (Biofuel) به بنزین افزوده می‌شود تا آلودگی هوا کاهش یابد.
• در صنعت:
  در تولید رنگ‌ها، لاک‌ها، عطرها، حلال‌ها و پلاستیک‌ها به‌کار می‌رود.
• در شیمی و آزمایشگاه:
  به‌عنوان حلال و واسطه در واکنش‌های شیمیایی کاربرد دارد.
• نوشیدنی‌های الکلی:
  در محصولات نوشیدنی مثل آبجو، شراب و مشروبات تقطیری، اتانول به‌صورت طبیعی وجود دارد.

نکات ایمنی در مصرف و نگهداری اتانول

• اتانول بسیار قابل اشتعال است؛ بنابراین باید دور از منابع حرارتی نگهداری شود.
• استنشاق بخارات آن در مقادیر زیاد ممکن است موجب سرگیجه و سردرد شود.
• نوشیدن اتانول صنعتی یا خالص بسیار سمی و خطرناک است و می‌تواند منجر به کوری یا مرگ شود.
• هنگام استفاده از اتانول در محیط‌های بسته، تهویه مناسب ضروری است.

اتانول و محیط زیست

اتانول به‌عنوان یک سوخت تجدیدپذیر نسبت به سوخت‌های فسیلی آلایندگی کمتری دارد. با این حال، تولید بیش‌ازحد آن از منابع کشاورزی می‌تواند موجب فشار بر منابع آب و خاک شود.

تفاوت اتانول با دیگر الکل‌ها